به نقل از «فارس»

تفاهم‌نامه‌هایی که رئیسی در سفرهای خارجی خود امضا کرد

تاریخ انتشار: ۱۳ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۳۶۸۲۴

فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها - ایرنا نوشت: توسعه روابط با کشورهای همسایه، یکی از راهبردهای سیاست خارجی دولت سیزدهم است. به قول رئیس‌جمهور، نگاه دولت، منافع اقتصادی کشور است و باید برنامه‌های بسیاری را برای توسعه همکاری با این کشورها تدارک دید؛ در واقع فقط دیپلماسی اقتصادی در سخن باقی نماند و به اجرا برسد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به عبارتی، عزم و اراده سیاسی دو کشور باید خود را در ارقام، اعداد و مبادلات اقتصادی، صادرات و واردات، افزایش سرمایه‌گذاری‌های متقابل، تردد اتباع دو کشور، لغو رواید، تعرفه‌های ترجیحی و برقراری پروازها نشان دهد.

همه این موارد به معنای آن است که صِرف امضای قرارداد رسیدن به مقصود نیست و دشوارتر و مطلبوتر از آن اجرای اسناد امضا شده‌ است.

در این شرایط با توجه به استراتژی دولت سیزدهم برای توسعه روابط با کشورهای همسایه، باید بتوانیم فرصت ورود به بازارهای همسایه را بدست آوریم که البته نیازمند توسعه مناسبات سیاسی است که با سفرهای رئیس‌جمهوری در حال انجام بوده و اکنون نیاز است دیگر مسئولان و متولیان امر، توسعه مناسبات را به نتیجه برسانند. همچنین ضروری است موانع مزاحم برای جذب سرمایه برداشته شود تا سرمایه‌ها به کشور سرازیر و این راهبرد تکمیل شود.

در این گزارش، اسناد و تفاهم‌نامه‌هایی که در سفرهای خارجی رئیس‌جمهوری به امضای مقام‌های طرفین رسیده، از نظر می‌گذرانیم.

۵۸ میلیارد دلار تجارت با ۱۵ همسایه

سخنگوی دولت سه‌شنبه ۳۰ خردادماه، با ارائه آماری گفت: تجارت ایران و ۱۵ کشور همسایه در سال ۱۴۰۰ با رشد ۴۳ درصدی مواجه شده و این‌ مسیر رشد در سال ۱۴۰۱ نیز ادامه یافته و در طول سال گذشته ۵۸ میلیارد دلار مجموعه تجارت دولت با ۱۵ کشور همسایه بوده است.

پیش از آن، رئیسی ۲۶ خردادماه هنگام بازگشت از آخرین سفر خارجی و تور ۵ روزه آمریکای لاتین (ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا) گفته بود انتظار دارد اقدامات مطرح شده در این سفر فراموش نشود زیرا این سفر برای همه مسئولیت‌آور است. باید اتفاقات خوبی رقم بخورد و انتظارات برآورده شود. تفاهم‌ها و توافق‌نامه‌ها اجرایی شود و این در جهت منافع ایران و کشورهای آمریکای لاتین است‌. در هر سفر نگاه دولت سیزدهم به منافع ملی و منافع اقتصادی کشور است.

در همان روزهای سفر رئیس‌جمهوری به آمریکای لاتین، «احسان صالحی» دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت در توئیتی نوشت: رئیس‌جمهور امروز در حالی در اولین مقصد از سفر به ۳ کشور آمریکای لاتین وارد کاراکاس شد که ظرف همین کمتر از ۲ سال، صادرات ایران به ونزوئلا، ۱۲ برابر شده و از ۳۰۰ میلیون دلار به ۳.۶ میلیارد دلار رسیده است. او این میزان را مجموع صادرات با نفت عنوان کرد.

روابط رو به بهبود ایران و تاجیکستان؛ ۸ سند همکاری، رشد ۱۹۰ درصدی تجارت در ۸ ماهه اول ۱۴۰۱

رسانه‌های تاجیکستان در چند سال اخیر روابط ایران و تاجیکستان را پس از سال‌ها سردی روابط، رو به بهبود توصیف می‌کنند و تاجیکستان نیز تلاش خود را برای توسعه روابط با ایران افزایش داده است. برای تاجیکستان؛ همچون ما اهمیت بسیاری دارد که با ایران روابط توسعه یافته‌تری داشته باشد، کشوری که با او هم‌زبان و هم‌فرهنگ است.
در سفر شهریور ۱۴۰۰ رئیس‌جمهوری به تاجیکستان، بر گسترش همه‌جانبه روابط و افزایش سطح تبادلات تجاری به ۵۰۰ میلیون دلار هدف‌گذاری شد. در مذاکرات هیات‌های ایران و تاجیکستان؛ طرفین ۶ یادداشت تفاهم همکاری، یک توافق‌نامه و یک پروتکل فنی همکاری‌های گمرکی امضا کردند. این ۸ سند همکاری، در زمینه گمرکی و گردشگری بود.

«سید مرتضی عمادی» سخنگوی گمرک ایران در آذر ۱۴۰۱ اعلام کرد، حجم کل مبادلات تجاری ایران با تاجیکستان در هشت ماهه ۱۴۰۱ از نظر وزنی ۱۴۶ هزار و ۵۳۱ تن کالا و از لحاظ ارزشی به ۱۴۰ میلیون و ۴۹۸ هزار و ۴۵۵ دلار رسید.

طبق این آمار کل مبادلات تجاری هشت‌یماهه سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزنی ۱۵۱ درصد و از لحاظ ارزشی ۱۹۰ درصد افزایش داشت.

رئیس‌جمهوری نخستین سفر خارجی‌اش را چنین تشریح کرد: توافقات لازم انجام شده و اسناد همکاری خوبی نیز از گذشته بین دو کشور به امضا رسیده که لازمه اجرای آنها تلاش و رایزنی مستمر و منظم مقامات اجرایی ایران و تاجیکستان است. با رئیس جمهور تاجیکستان توافق کردیم که نقشه راه گسترش روابط هر چه سریع‌تر نهایی شده و اهداف آن تا سال ۲۰۳۰ عملیاتی شود.

قاهر رسول زاده نخست وزیر تاجیکستان نیز گفت که مشتاقانه منتظر حضور جدی فعالان بخش خصوصی ایران در عرصه‌های استخراج و تولید انرژی، گردشگری، خدمات فنی و مهندسی، ساخت نیروگاه و سلامت و درمان تاجیکستان هستیم.

آذر ۱۴۰۰، ترکمنستان؛ قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز

کشورهای آسیای مرکزی مغناطیس ژئواستراتژیک‌اند و به عنوان رابط ایران و شرق آسیا، در قلب قاره اوراسیا قرار دارند. آسیای مرکزی یکی از بهترین مسیرهای تجاری میان آسیا و غرب به شمار می‌رود و ترکمنستان همسایه شمالی ایران نیز در همین مسیر قرار دارد. مضاف بر اینکه، آسیای مرکزی به عنوان یک بازار مصرفی، دارای ظرفیت‌های بی‌شماری است، اما جمهوری‌های این منطقه با یک مشکل جغرافیایی مشترک روبرو هستند و آن عدم دسترسی به آبهای آزاد است.

به نقل از سفارت ایران در عشق‌آباد، در میان کشورهای حوزه اوراسیا بعد از روسیه، ایران بیشترین حجم مبادلات تجاری را با ترکمنستان دارد. خط راه‌آهن تاجان- مشهد- سرخس، لوله گاز ۱۳۹ میلیون دلاری کورپیه-کردکوی در غرب ترکمنستان و سد دوستی ۱۶۷ میلیون دلاری در جنوب این کشور از نمونه‌های همکاری‌های اقتصادی دو کشور به شمار می‌آید.

6 آذر، رییس جمهور برای شرکت در اجلاس سران سازمانه همکاری اقتصادی (اکو) به ترکمنستان سفر کرد. این یک سفر دوجانبه نبود و رئیسی برای شرکت و سخنرانی در این اجلاس و تاکید بر حمایت بدون قید و شرط تهران از سازمان اکو، به ترکمنستان رفت. اما در حاشیه این اجلاس، قرارداد سه جانبه سوآپ گاز که طی آن سالانه یک‌ونیم تا دو میلیارد مکعب گاز از طریق خاک ایران از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان منتقل می‌شود با حضور رئیسی و الهام علی‌اف در عشق‌آباد امضا شد.

این قرارداد نقش ایران در تجارت گاز منطقه را پررنگ می‌کند و سهم ایران از تجارت گاز در منطقه را افزایش می‌دهد. حالا ترکمنستان به عنوان چهارمین کشور بزرگ دارنده ذخایر گازی که دسترسی به آب‌های آزاد ندارد به عنوان یک فرصت در اختیار ایران است.

امضای قرارداد سوآپ گازی و ۲ برابر کردن حجم آن، احیای قرارداد واردات گاز از ترکمنستان که متوقف شده بود، تسویه بدهی گازی به ترکمنستان از جمله اقدامات دولت سیزدهم برای افزایش سهم ایران از تجارت گاز در منطقه است. بر اساس قرارداد سوآپ گازی قرار است سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب‌گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد. ایران گاز را از ترکمنستان در منطقه سرخس دریافت می‌کند و از منطقه آستارا به آذربایجان تحویل می‌دهد که به این اقدام سوآپ می‌گویند.

همان زمان گفته شده بود که این گاز از مسیر ایران به جمهوری آذربایجان ترانزیت (سوآپ) خواهد شد و ایران گاز مصرفی مورد نیاز خود در پنج استان کشور را به‌عنوان حق انتقال این گاز برداشت خواهد کرد.

جواد اوجی وزیر نفت خرداد امسال همزمان با سفر رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان به ایران اعلام کرد که براساس قرارداد، از همین ماه واردات گاز از ترکمستان آغاز و فشار شبکه گازی در شمال‌شرق کشور تقویت می‌شود و اصل بدهی یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلاری که مربوط به دولت گذشته بوده، از سوی دولت سیزدهم با مشارکت بانک مرکزی ایران به‌صورت کامل پرداخت شده است.

دی ۱۴۰۰، روسیه؛ توافقنامه راه‌آهن رشت _ آستارا

سنگ بنای دور جدید روابط راهبردی اقتصادی ایران و روسیه به دنبال سفر دی‌ماه سال گذشته رئیس‌جمهوری به روسیه بنا نهاده شد؛ سفری که نقطه آغاز گفت‌وگوی مقام‌های دو کشور برای توسعه روابط تهران_مسکو بود. مذاکرات رئیسی و پوتین با تاکید بر همکاری‌های دوجانبه در حوزه زیرساخت، انرژی، بانک و جهش تجارت بین دو کشور همراه بود. در پایان مجموعه نشست‌های مقام‌های دو کشور در این سفر، بیانیه‌ای در ۸ بخش شامل همکاری‌های تجاری و اقتصادی، مالی و بانکی، حمل‌ونقل و لجستیک و گمرک، صنعت و معدن، کشاورزی، انرژی و سلامت و بهداشت امضا شد.

در دیدار رئیسی و پوتین بر همکاری‌های دوجانبه در حوزه زیرساخت، انرژی، بانک و جهش تجارت بین دو کشور تاکید شد که نتیجه این دیدار به انجام چند دیدار دیگر در تهران و اجلاس‌های مختلف در کشورهای منطقه و در نهایت به امضای توافقنامه اخیر راه‌آهن رشت_ آستارا بین رئیسان‌جمهوری هر دو کشور از طریق ویدئو کنفرانس در روز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ منجر شد.

ایران و روسیه برای تکمیل گذرگاه ریلی شمال _ جنوب که شرق و جنوب آسیا را به شمال اروپا متصل می‌کند، توافق‌نامه ساخت راه‌آهن رشت _ آستارا را امضا کردند. گذرگاه ریلی شمال _ جنوب یکی از مسیرهای اصلی ترانزیت کالا از جنوب آسیا به شمال اروپا به شمار می‌رود که ساخت و تکمیل آن از ۲۳ سال پیش دستور کار بوده و در دولت سیزدهم با شتاب بیشتری برای فعال‌سازی این ظرفیت ریلی تلاش شده است.

مسیر غربی کریدور شمال _ جنوب که کشورهای روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را شامل می‌شود، از نظر ریلی دارای یک حلقه مفقوده‌ای به مسافت ۱۶۲ کیلومتر بین رشت و آستارا بود که با امضای این توافق و ساخت این مسیر ریلی، در عمل جنوب آسیا از طریق ارتباط ریلی بین سن پترزبورگ و خلیج فارس به شمال اروپا متصل خواهد شد. براساس این توافقنامه، فدراسیون روسیه ۱.۶ میلیارد یورو در این مسیر ریلی سرمایه‌گذاری خواهد کرد. قرار است این خط آهن راهبردی در مدت ۴۸ ماه ساخته شود.

هرچند که با این حال به گفته «مهدی صفری» معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، روابط نزدیک ایران و روسیه همچنان در حوزه اقتصاد به جایگاه شایسته‌ای نرسیده است.

اسفند ۱۴۰۰، قطر

روابط قطر و ایران از گذشته گرم و حَسنه بوده، و این روابط حتی گاهی با میانجیگری قطر بین ایران و آمریکا در مورد توافق هسته‌ای عمیق‌تر نیز شده است. دوم اسفند پارسال، رئیسی به قطر سفر کرد که خروجی این سفر انعقاد ۱۴ سند همکاری بین مقام‌های دو کشور بود. این اسناد در حوزه‌های سیاست خارجی، رادیو و تلویزیون، ورزش، حمل‌ونقل، برق، استاندارد، فرهنگی و آموزشی است.

خرداد ۱۴۰۱، عمان؛ ۱۲ سند و ۲ برابر شدن مبادلات تجاری

نخستین سفر رئیسی در سال ۱۴۰۱ به جنوب خلیج فارس یعنی عمان بود که پیشتر در راستای ایجاد زمینه‌های گسترش روابط اقتصادی و تجاری ایران و عمان، هیاتی ۵۰ نفره از تجار و فعالان اقتصادی ایران به این کشور سفر کرده بودند. درست یک‌سال پس از سفر رئیسی به عمان، در خرداد ۱۴۰۲، «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان در تهران، خواهان توسعه مراودات و همکاری‌ها شد و گفت گرچه حجم تبادلات تجاری ۲ برابر شده اما با توجه به ظرفیت‌ها و زمینه‌های متنوع و مساعد دو کشور، هنوز تا سطح مطلوب روابط، فاصله داریم و باید با تلاش بیشتر این ظرفیت‌ها را بالفعل کنیم.

نگاه به عمان در میان مقام‌ها، رسانه‌ها و افکار عمومی ایران همواره مثبت بوه که این نگاه بیراه نیز نیست. تصویر مثبت عمان دلایل متعددی دارد که مهمترین آن میانجیگری میان ایران و آمریکا و تلاش برای حل اختلاف یا جوش دادن یک معامله است.
سفر رئیسی با هدف ارتقای روابط در حوزه‌های تجارت، حمل‌ونقل، انرژی، گردشگری و به ویژه گردشگری سلامت بین تهران _ مسقط انجام شد. در این سفر ۱۲ سند همکاری میان تهران و مسقط در حوزه‌های سیاسی، روابط اقتصادی و تجاری، انرژی، حمل‌ونقل، علمی، محیط زیست، ورزشی و همکاری‌های دیپلماتیک به امضا رسید.

توجه به موقعیت ویژه جمهوری اسلامی ایران و توسعه همکاری‌های ترانزیتی بین دو کشور، گسترش خطوط کشتیرانی، افزایش مراودات پولی و بانکی و تبادلات انرژی از محورهای مذاکرات هیات‌های عالی‌رتبه ایرانی و عمانی بود.

حجم تجارت ایران و عمان از ۲۲۱ میلیون دلار در سال ۱۳۹۲ به بیش از یک میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا کرده که جهش ۵۰ تا ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد. سهم ایران، بیشتر صادرات بوده و نسبت به عمان تراز تجاری مثبت دارد. اما شناخت کم از فرصت‌های اقتصادی عمان و بازار این کشور مهمترین مانع توسعه روابط با این سلطان‌نشین بیان شده که باید برای رفع آن کوشید.

در بخش نخست این مطلب، ۵ سفر خارجی رئیس‌جمهوری تا خرداد ۱۴۰۱ مرور شد و در بخش دوم، نتایج دیگر سفرهای خارجی رئیس جمهوری ارائه می‌شود.

تیرماه ۱۴۰۱، ترکمنستان؛ توسعه قرارداد سه‌جانبه، احیای روابط گازی

تا خردادماه ۱۴۰۱ رئیسی به ۵ سفر خارجی رفته بود، تاجیکستان، ترکمنستان، روسیه، قطر و عمان. ششمین سفر به ترکمنستان بود؛ چهارمین کشور بزرگ دارنده ذخایر گازی جهان که دسترسی به آب‌های آزاد ندارد. این جغرافیا به عنوان یک فرصت در اختیار ایران است تا با تجارت گاز این کشور از مسیر خود با کشورهای طرف تقاضا در همسایگی، علاوه بر منافع اقتصادی نقش خود را در بازار تجارت گاز منطقه، پررنگ‌تر کند.

قرارداد تجارت گاز تنها مزیت اقتصادی ندارد، بلکه همه قراردادهای گازی مزایایی امنیتی و سیاسی نیز به همراه دارند، زیرا موجب وابستگی متقابل، همکاری و همسویی کشورهای طرف قرارداد می‌شوند.

قرارداد واردات گاز از ترکمنستان در سال ۱۳۷۵ برای مدت ۲۵ سال منعقد شد. طبق این قرارداد ایران سالانه تا ۱۲ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از این کشور وارد کرد. قیمت پایین گاز ترکمنستان این فرصت را برای ایران فراهم کرده بود تا با خرید گاز از این کشور و افزایش صادرات گاز با قیمت‌های بالاتر به سایر کشورها، سود خوبی نصیب ایران شود. در واقع ترکمنستان؛ ششمین مقصد خارجی رئیسی در ۸ تیرماه برای حضور در نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر و دومین سفر رئیس‌جمهوری به این کشور در ۹ ماهه حضور در دولت سیزدهم بود.

رئیسان‌جمهوری ایران و ترکمنستان با مرور و ارزیابی روند پیشرفت اجرای توافق‌ها و تفاهم‌نامه‌های منعقدشده میان دو کشور تاکید کرد، اجرای کامل این اسناد همکاری، فصلی جدید در تعاملات دو کشور خواهد گشود و روابط اقتصادی و تجاری تهران _ عشق‌آباد را با جهش مواجه می‌کند.

سواپ گاز ترکمنستان دو برابر شد

بعد از امضای قرارداد سوآپ گاز، ایران برای ۲ برابر کردن حجم سوآپ گاز ترکمنستان گام برداشت و در خردادماه سال ۱۴۰۱ تفاهم‌نامه آن در همایش انرژی باکو و در جریان بازدید وزیر نفت از نمایشگاه نفت و گاز جمهوری آذربایجان بین طرفین امضا شد.

حدود ۲۰ ماه پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و عادی‌شدن و به حالت سابق بازگشتن روابط گازی ایران و ترکمنستان، «مجید چگنی» مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران چندی پیش خبر داد «واردات و سوآپ گاز از ترکمنستان به آذربایجان طبق توافق ۲ برابر شده و به ۱۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.»

شهریور ۱۴۰۱، ازبکستان

روزهای آخر خردادماه ۱۴۰۲ بود که «غلامرضا نوری قزلجه» رئیس گروه دوستی ایران و ازبکستان گفت طرف ازبکستانی به توسعه و گسترش روابط با ایران بسیار علاقه‌مند است. حجم مبادلات تجاری ایران و ازبکستان ۵۰۰ میلیون دلار است که می‌توان در دو تا سه سال به ۲ میلیارد دلار رساند.

رئیس جمهوری شهریور ۱۴۰۱ برای شرکت در اجلاس شانگهای به ازبکستان رفت. این دومین حضور رئیسی در این اجلاس در دوران ریاست جمهوری خود بود. در این سفر ۱۷ سند همکاری در زمینه‌های توسعه انرژی، صنعت، کشاورزی، ورزشی، حمل‌ونقل ترانزیتی، مبادلات فرهنگی، گمرک، مبادلات تجاری و اقتصادی، بهداشت و دیگر زمینه‌ها، بین وزیران ایران و ازبکستان امضا شد.

به غیر از اسناد امضا شده، «اعلام رسمی عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای توسط رئیس‌جمهوری ازبکستان» و تاکید اعضای شانگهای بر اجرای کامل برجام از مهمترین دستاوردهای این سفر بود. کارشناسان این سفر رئیس‌جمهوری را یکی از پربارترین سفرهای خارجی وی به کشورهای همسایه و منطقه‌ توصیف کردند که علاوه بر امضاء ۱۷ سند، با ۱۱ عضو سران شانگهای دیدار و گفت‌وگو کرد.

شهریور ۱۴۰۱، (سازمان ملل متحد) نیویورک

رئیس‌جمهوری شهریورماه ۱۴۰۱ برای شرکت در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل رهسپار نیویورک شد. در این سفر از مجموع ۱۳ دیداری که انجام شد، ۶ دیدار رئیس‌جمهوری با همتایانی از فرانسه، بولیوی، سوئیس، فنلاند، صربستان و زیمبابوه، پنج دیدار با نخست‌وزیرانی از پاکستان، عراق، لبنان، ژاپن و ارمنستان و دو دیدار با رئیس شورای اروپا و دبیرکل سازمان ملل انجام شد.

مهر ۱۴۰۱، قزاقستان

رئیسی ۲۰ مهرماه ۱۴۰۱ به قزاقستان رفت که با هدف حضور در اجلاس سران کشورهای عضو کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (سیکا) بود. این سفر از نظر تجاری و سیاسی دستاوردهایی در زمینه حل‌وفصل مشکلات آسیا و یافتن راهی موثر برای اعتمادسازی در سطوح بالا به همراه داشت. تمرکز سفر این بود که با تضمین امنیت منطقه‌ای برای تهران، دستاورد قابل توجهی برای جذب سرمایه‌گذاری و گسترش زیرساخت‌های تجاری به ارمغان آورد.
هر چند این سفر یک روزه و کوتاه بود اما رئیسی با امیر قطر و همتای آذربایجانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد که از نظر سیاسی و تجاری مهم به شمار می‌رود.

بهمن ۱۴۰۱، چین؛ افق روشن‌تر، روابط رو به رشد، ۲۰ سند همکاری

ایران در سیاست خارجی خود به چین به عنوان بازیگر قدرتمند شرقی که سدی در مقابل یکجانبه‌گرایی آمریکایی است و بازیگر مکمل مهم اقتصادی خود، چشم دوخته است و در مقابل چین نیز به ایران همانند بازاری مطلوب نگاه می‌کند که سبب‌شده حجم مبادلات تجاری تهران با پکن از بالاترین رقم نسبت به سایر شرکای ایران، برخوردار باشد.

جدیدترین آمار منتشره از سوی گمرک چین نشان می‌دهد مبادلات تجاری این کشور با ایران در پنج ماهه نخست ۲۰۲۳ به ۶.۵ میلیارد دلار رسیده؛ البته این رقم نسبت به مدت مشابه پارسال تغییر محسوسی نداشته است. بر اساس این گزارش چین در ماه می‌(اردیبهشت) امسال ۳۷۷ میلیون دلار کالا از ایران وارد و ۸۹۳ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده است.

مؤلفه‌های بسیاری وجود دارد که چین را به شریک مهم ایران تبدیل کرده است؛

۱. ایران و چین دارای برخی همپوشانی‌ها در حوزه سیاست خارجی‌اند که آنها را در موضوع‌ها و مناطق استراتژیک به یکدیگر نزدیک می‌سازد. در حالی که آمریکا به دنبال منزوی کردن ایران است، توسعه روابط با چین می‌تواند به حضور ایران در عرصه بین‌المللی به عنوان یک بازیگر موثر کمک کند.

۲. چین یک شریک اقتصادی و بازیگر مکمل اقتصادی مهم برای ایران به شمار می‌رود.

۳. تمرکز بیشتر چین بر روابط اقتصادی و تفکیک روابط سیاسی از اقتصادی، می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه زیرساخت‌ها در کشور کمک کند.

۴. روابط با چین برای مسئولان باید فقط براساس نظر کارشناسی و تابلوی راهنمای منافع ملی ایران باشد.

۵. نکته مهم اینکه باید به روابط با چین واقع‌بینانه نگاه کرد و نگاهمان نباید متاثر از تبلیغات جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای علیه توسعه روابط دو کشور قرار گیرد، نباید این تبلیغات ما را از توسعه روابط با چین وا بِدارد. برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین باید به طور جدی مورد پیگیری قرار گیرد.

سفر رئیس‌جمهوری به چین در سال گذشته، نوید بخش افقی روشن‌تر برای مناسبات دوستانه و همکاری‌های راهبردی در مسیر پیش رو بود. چین بزرگترین شریک تجاری جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود و در جریان این سفر ۲۰ سند همکاری و یادداشت‌تفاهم در زمینه‌های مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی میان مقامات عالی ایران و چین امضا شد.

توافق بر تقویت ارتباط جهت پیشبرد همکاری در زمینه توسعه تجارت الکترونیک، همکاری در زمینه کشاورزی بین ۲ کشور، آمادگی چین برای بهبود امنیت غذایی و ظرفیت تولید کشاورزی به صورت فراگیر، توافق بر تقویت ظرفیت‌های صنعتی و معدنی و سرمایه‌گذاری و توسعه همکاری‌ با هدف افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران و توافق برای تبادل تجربه‌ها و دیدگاه‌ها با هدف فقرزدایی و سلامت، از دیگر نتایج این سفر بود.

دو کشور در حوزه همکاری‌های اقتصادی و توسعه‌ای برآن شدند تا با تسریع در اجرای برنامه همکاری جامع و ادامه افزایش همکاری‌ها در زمینه‌های تجاری، کشاورزی، صنعتی، انرژی تجدیدپذیر، زیرساختی روابط دوجانبه را توسعه بخشند.

توافق برای سرمایه‌گذاری ۳.۵‌میلیارد دلاری چین در صنعت ایران، تفاهم برای سرمایه‌گذاری ۱۲‌میلیارد دلاری در صنعت حمل و نقل و ساخت خودرو و پیشنهاد یک بسته ۴۰‌میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران به اضافه اعلام آمادگی چین جهت ساخت انبوه مسکن دیگر محورهای این سفر بود.

اما روابط ایران و چین ابعاد دیگری نیز دارد، نقش سازنده دیپلماسی چینی در تحولات غرب آسیا اسفند سال گذشته موجب رفع اختلاف هفت ساله میان ایران و عربستان شد که از سرگیری مجدد روابط و تلاش برای گشودن درهای سفارتخانه در دو پایتخت را در پی داشت.

اردیبهشت ۱۴۰۲ – سوریه

روابط ایران و سوریه در چند دهه اخیر از کمترین فراز و فرود برخوردار بوده و داشتن دوست و دشمن منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مشترک باعث عمیق‌تر و راهبردی‌تر شدن روابط فی‌مابین شده است. اشتراک دو کشور در مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی و هم‌سویی و همکاری دو کشور در مسایل مختلف ویژگی خاصی به روابط دو کشور بخشیده است. به طوری که برخی صاحبنظران معتقدند سوری‌ها از صادق‌ترین کشورها در برقراری روابط سیاسی با جمهوری اسلامی ایران هستند، بنابراین روابط با آنها تنها یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است.

۱۳ سال پس از بحران و جنگ در سوریه و تلاش غرب برای تجزیه این کشور، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲؛ رییس‌جمهور ایران به دمشق سفر کرد. در این سفر ۱۴ سند همکاری در حوزه‌های مختلف از جمله همکاری تجاری نفت، انرژی، زلزله و امدادرسانی و تسهیل امور زیارتی در حضور روسای جمهور دو کشور امضا شد.

خرداد ۱۴۰۲- دلارزدائی در اندونزی

گسترش روابط با اندونزی به عنوان یکی از کشورهای مهم و موثر در آسیا و جهان که در سازمان‌های مهم منطقه‌ای و بین‌المللی عضویت دارد، در بحبوحه چالش‌های ژئوپلیتیک جهانی برای ایران اهمیت بسیاری دارد.

بزرگترین اقتصاد آسیای جنوب شرقی به دنبال بازارهای جدید برای تنوع بخشیدن به گزینه‌های خود برای صادرات و کاهش اتکا به شرکای تجاری سنتی است که بسیاری از آنها تحت تاثیر تضعیف اقتصاد جهانی و خطرات ژئوپلیتیکی قرار گرفته‌اند.

دولت سیزدهم که تلاش می‌کند، با هدف خنثی کردن آثار تحریم، استفاده از دلار را در تجارت خارجی ایران به حداقل برساند، تفاهمنامه استفاده از ارزهای ملی را با اندونزی امضا کرد و قرار است از این پس ۲ کشور از پول ملی خود به جای دلار آمریکا استفاده کنند.

هدف دولت این است که حجم مبادلات تجاری دو کشور به سطح ۲۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

روز اول خرداد ۱۴۰۲؛ سفر رئیسی به اندونزی انجام شد. هدف از این سفر ترمیم روابط کم رمق ایران با «آسه‌آن» بود. پیش از سفر رئیسی به جاکارتا، مقام‌های اقتصادی اندونزی در توصیف این سفر از امضای توافقنامه «تجارت ترجیحی» میان ایران و اندونزی خبر دادند. توافقنامه‌ای که بر اساس آن، مبادله کالا و خدمات بین دو کشور بدون انتقال پول و به‌صورت تهاتری انجام می‌شود.

۱۱ سند همکاری میان تهران و جاکارتا به امضا رسید که تفاهم‌نامه‌های تجاری، لغو روادید، مبادلات فرهنگی، همکاری نظارتی بر تولید فرآورده‌های دارویی، همکاری در زمینه‌های علمی و فناوری و همکاری دو جانبه نفت و گاز از جمله اسناد همکاری امضا شده بین دو کشور بود.

داده‌های وزارتخانه اقتصاد اندونزی نشان می‌دهد تجارت میان اندونزی و ایران در فاصله ژانویه تا مارس به ۵۴.۱ میلیون دلار رسیده است، در حالی که ارزش تجارت دوجانبه با بیش از ۲۳ درصد افزایش به ۲۵۷.۲ میلیون دلار در سال گذشته رسیده است.

«جانی مارتا» مدیر مذاکرات دوجانبه در وزارت بازرگانی اندونزی گفته ایران یک شریک تجاری غیرسنتی برای اندونزی است و امیدواریم با این ساز وکار اقتصادی بتوانیم دسترسی به بازار و فرصت‌های صادراتی خود را در خاورمیانه و ایران افزایش دهیم.

آمریکای لاتین ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا

در عرصه سیاست خارجی، شکار فرصت‌ها در نقاط مختلف جهان و چشم بستن بر فاصله جغرافیایی، از جمله گزاره‌های اصلی در بهبود وضعیت اقتصادی کشور است حتی اگر این فاصله حدود ۱۲ هزار کیلومتر تا آمریکای لاتین باشد.

شواهد حاکی از آن است دولت سیزدهم به دنبال تقویت روابط با آمریکای لاتین است که البته زیرساخت‌های مورد نیاز آن باید تهمید شود.

در تور ۵ روزه آمریکای لاتین رییس‌جمهوری به سه کشور ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا در ۲۲ خرداد ۱۴۰۲، ۳۵ سند تفاهم و توافق با این سه کشور در حوزه‌های مختلف اعم از انرژی صنعت و معدن و نیروگاه به امضا رسید. اساس کار این بود در ابتدا صدور خدمات فنی مهندسی و دوم صادرات محصولات دانش بنیان و سوم تامین مواد اولیه با قیمت مناسب و چهارم ایجاد بازارهای جدید صورت بگیرد.

محمد نسیمی عضو تیم همراه رئیس جمهور، در تشریح سفر رئیسی به آمریکای لاتین گفت: در این سفر دوره‌ای سه کشور ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه همکاری‌های گسترده اقتصادی، سیاسی و امنیتی مورد توافق قرار گرفت.

یکی از نکات مهم این سفر در ونزوئلا و حوزه نفت و انرژی بود که قرار شد تبادلات بسیار گسترده‌ای انجام شود و تجارت میان ایران و کشورهای آمریکای لاتین تسهیل گردد و موانع گمرکی و مقرارت دست و پا گیر حتی‌المقدور برطرف شود. استفاده از پول‌های ملی به جای دلار به عنوان هدف‌گذاری این سفرها قرار گرفت و طرفین در این راستا توافقاتی انجام دادند.

انعقاد ۵ قرارداد دانش بنیان به ارزش ۹۰ میلیون دلار

رئیسی، رهاورد سفر خود به آمریکای لاتین را چنین تشریح کرد: «در زمینه انرژی تفاهم‌نامه‌هایی در حوزه بالا دستی و پایین دستی منعقد شد که اگر اجرایی شود به دنبال اقداماتی که در این دو سال صورت‌ گرفته گام‌های موثری برداشته می‌شود.

در صنعت تراکتورسازی و خودروسازی در ونزوئلا سرمایه‌گذاری داشتیم ولی حدود ۹ سال تعطیل و نیمه تعطیل بود که این کارخانجات فعال و احیا شدند. همچنین در خصوص مواد معدنی ذخایر خوبی در آمریکای لاتین موجود است، ۵ قرارداد دانش بنیان با بخش خصوصی به ارزش ۹۰‌میلیون دلار نیز منعقد شد.

با کوبا به دلیل توانایی آنها در زیست فناوری، توافق شد که کارگروهی فعال شود و افراد آن هم تعیین شدند تا کار فناورانه بین ایران و کوبا فعال گردد. در حوزه تجارت آزاد و کار اقتصادی، در آمریکای لاتین بازارهایی است که ایران از آن استقبال می‌کند.

شرکت مپنا کارهای خوبی در بخش نیروگاهی انجام داده است و محصولات ارزشمندی ارائه شد. توربین‌های ایران بالاتر از استانداردهای سطح جهان است و در دنیا و آمریکای لاتین مشتریبسیاری دارد.»

کلام پایانی

نظامِ جدید برای عبور یا کاهش وابستگی به هژمونی آمریکا، کشورهای درحال توسعه و به ویژه خاورمیانه را در برگرفته و تحولات شگرفی در دنیا در این زمینه در حال روی دادن است. به عنوان مثال اکنون متحدان استراتژیک آمریکا در منطقه، با رقیب او یعنی چین وارد رابطه عمیق و استراتژیک شده‌اند که از آن جمله می‌توان به گسترش فزاینده روابط پکن- ریاض اشاره کرد.

بنابراین در سطح بین‌المللی توسعه روابط با تمامی کشورهایی که تمایل به همکاری سازنده دارند، اهمیت بالایی دارد، زیرا هرچه شرکای سیاسی و اقتصادی یک کشور متعدد باشد، آن کشور چه از لحاظ سیاسی و چه اقتصادی کمتر آسیب‌پذیر خواهد بود.

در این مسیر، عضویت و پویا بودن در سازمان‌های منطقه‌ای مانند شانگهای، اکو و غیره تنها یک موضوعی سیاسی، تشریفاتی یا تبلیغاتی نیست، بلکه در قالب این سازمان‌ها؛ می‌توان همکاری‌های اقتصادی یا سیاسی درون منطقه‌ای خوبی را شکل داد که به نفع همه کشورها باشد.

اسناد و تفاهم‌نامه‌های امضا شده در سفرهای خارجی رئیس جمهوری از آنجا اهمیت دارد که می‌تواند سبب گشایش بازارهای جدید به روی بخش خصوصی و دولتی ایران شود، اینکه سفر و رفت و آمدهای دیپلماتیک میان مقامات کشورها برقرار باشد، مهم است، اما مهم‌تر از آن این است که اسناد رد و بدل شده بین دو کشور یا کشورها به مرحله اجرا درآید. دلیل آن نیز منافع اقتصادی کشورها است.

خرید، فروش، واردات و صادرات میان تجار و بخش‌های دولتی و خصوصی باید انجام شود، اما برای تحقق آن، دولت باید بسترهای لازم را فراهم کند، تا روابط ایران با دیگر کشورها بتواند به سطح استراتژیک ارتقا یابد.

پایان پیام/ت

 

منبع: فارس

کلیدواژه: سفرهای خارجی تفاهم نامه ها ایرنا جمهوری اسلامی ایران ایران و تاجیکستان خارجی رئیس جمهوری حجم مبادلات تجاری جمهوری آذربایجان گاز از ترکمنستان همکاری در زمینه سفر رئیس جمهوری روابط اقتصادی تفاهم نامه توسعه روابط رئیس جمهوری آمریکای لاتین منافع اقتصادی شمار می رود سفرهای خارجی اقتصادی کشور میلیارد دلار سرمایه گذاری میان ایران سفر رئیسی امضا رسید روابط با چین دولت سیزدهم سیاست خارجی میلیون دلار روابط ایران گسترش روابط بین دو کشور ایران و چین عنوان یک بین المللی خرداد ۱۴۰۲ برای توسعه سند همکاری دو کشور تجارت گاز برای شرکت سفر خارجی دلار رسید ۲ میلیارد سال گذشته همکاری ها برابر شد منطقه ای سوآپ گاز انجام شد ظرفیت ها سال ۱۴۰۱ حمل ونقل امضا شده مقام ها امضا شد ۲ برابر راه آهن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۳۶۸۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۸ یادداشت تفاهم همکاری بین ایران و بورکینافاسو امضا شد

به گزارش خبرگزاری مهر، «کیلم دو تامبلا» نخست وزیر بورکینافاسو که به منظور شرکت در دومین همایش بین‌المللی ایران و آفریقا به تهران سفر کرده است، با «سیدصولت مرتضوی» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دیدار کرد.

مرتضوی در این دیدار به تشریح مهمترین ظرفیت‌های صادرات محور جمهوری اسلامی ایران برای توسعه همکاری‌های دو کشور پرداخت.

وزیر کار با اشاره به امضای ۸ یادداشت تفاهم همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و بورکینافاسو در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و آموزشی بر تسریع در اجرای این برنامه‌ها تاکید کرد.

مرتضوی از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران ریاست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی با بورکینافاسو را عهده دار است.

کد خبر 6089617